Hoe leer ik mijn kindje goede eetgewoontes aan?

"Eet je soep dan word je groot en sterk", "Eet al je groente als je fit en gezond wilt blijven". We hebben deze opmerkingen waarschijnlijk vele malen gehoord van onze ouders, die ons op die manier aanmoedigden om gezond te eten. En nu hoor je diezelfde zinnen uit je eigen mond komen als je kindje een vies gezicht trekt bij de boontjespuree of als hij zijn broccoli systematisch van zijn bordje schuift terwijl jij die met veel liefde voor hem had klaargemaakt! Dat komt doordat een gezond voedingspatroon begint als je baby vaste voeding krijgt. Maar we geven het toe: je kindje leren gezond te eten is niet altijd even makkelijk.

Wist je dat?
Als kinderen met het gezin gaan mee-eten, gaat hun eetpatroon op dat van oudere broers en zussen en volwassenen lijken.

Als kinderen zelfstandiger gaan eten en zich bewust worden van wat anderen eten, is het belangrijk om aan tafel het goede voorbeeld te geven. Zo leer je je kindje wat gezonde voedingskeuzes zijn en ontwikkelt hij een gezonde eetvoorkeur.

Het eten van je baby

• Het spijsverteringsstelsel is pas volledig ontwikkeld rond het tweede levensjaar. Toch zijn er veel kinderen die voor die tijd al precies hetzelfde eten als hun ouders! Dat kan schadelijk zijn voor de darmen, die een belangrijke rol spelen in het immuunsysteem.
• Één op de vijf jonge kinderen tussen de 6 maanden en 3 jaar oud heeft een ijzerdeficiëntie (tekort aan ijzer), volgens de zogenaamde IROSTAT-studie van drs. Lieke Uijterschout. Zij is arts-onderzoeker aan het Juliana Kinderziekenhuis in Den Haag.
• Aan de andere kant krijgen kinderen tussen de 6 en 36 maanden vaak weer te veel eiwitten binnen (vooral via vlees, vis, eieren en melkproducten). Daardoor lopen kinderen meer risico op overgewicht of zelfs obesitas op latere leeftijd. De aanbevolen hoeveelheid eiwitten is gemiddeld 10 g per dag tot 12 maanden en 14 g per dag tot 3 jaar. Dit is afhankelijk van het lichaamsgewicht; voor meer informatie kun je kijken op www.voedingscentrum.nl.
• Uit de Voedselconsumptiepeiling (2005/2006) blijkt dat peuters en kleuters te weinig fruit, groenten, vis en vezelrijke voedingsmiddelen eten. En dat het type vet in de voeding van veel jonge kinderen ongunstig is. Ze eten te weinig vis (rijk aan visvetzuren) en vooral de voeding van kleuters bevat te veel verzadigde vetzuren.

De basisregels vanaf 6/8 maanden

• 3 maaltijden per dag met de juiste hoeveelheden koolhydraten, eiwitten, fruit, groente, melkproducten en graanproducten + 1 of 2 tussendoortjes.
• Niet (te veel) snoepen tussen de maaltijden. Als je merkt dat je kindje honger krijgt tussen de maaltijden door kun je hem wat water geven en bij de volgende maaltijd een iets grotere portie geven.
• Probeer variatie aan te brengen in je weekmenu's zodat hij zijn smaakzin kan ontwikkelen. Als je vaak dezelfde smaken geeft, heb je kans dat je kindje geen nieuwe dingen meer wil proeven.
• Vlees/vis: 3 - 4 theelepels per dag tussen de 6 en 12 maanden, 30 g tussen de 12 en 36 maanden, daarna 50 g voor kinderen tussen de 3 en 4 jaar.
• Ei: 1/2 ei voor kinderen jonger dan 12 maanden en 1 ei per week voor kinderen tot 4 jaar.
• Je hoeft geen zout toe te voegen aan het eten dat je voor je baby maakt en ook niet aan babyvoeding die je in de winkel koopt! Dit is overigens ook een goede gewoonte voor volwassenen.
• Geef frisdranken of andere zoete drankjes alleen bij speciale gelegenheden. Houd het verder bij water of slappe thee!

De babytijd voorbij

Je kindje kan nu grijpen en dat betekent dat hij zijn eten met twee of drie vingers kan oppakken en dat niet langer met zijn hele handje doet.

Hij ontdekt hoe hij met bestek kan eten en begint een lepel en vork te gebruiken. Hij moet nog leren hoe hij uit een open beker drinkt en gebruikt soms een rietje. Door al deze ontwikkelingen denkt je kleintje dat hij het allemaal zelf kan. Elke baby ontwikkelt zich anders, maar als jij je zorgen maakt dat je kindje qua ontwikkeling achterblijft bij zijn leeftijdsgenootjes, ga dan met je huisarts of het consultatiebureau praten.

Verwacht dit bij 12-18 maanden

• Hij probeert bestek op verschillende manieren uit. Hij gebruikt zijn lepel om te dippen en schept zijn eten op met een vork.
• Hij krijgt zijn eerste melkkiesjes en leert steeds beter kauwen.
• Hij kantelt met beide handjes een tuitbeker naar achteren, omdat hij zijn polsjes kan draaien.
• Hij vindt het leuk om aan tafel te zitten. Gezellig samenzijn met het gezin is net zo belangrijk als het eten.

Verwacht dit bij 19-24 maanden

• Hij heeft minder voorspelbare eetgewoontes, waardoor hij de ene dag heel veel eet en de andere dag nauwelijks geïnteresseerd is om iets te eten.
• Hij kan twijfelen bij de introductie van nieuwe soorten voedsel, dus je moet het hem een aantal keer geven voordat hij het accepteert. Sta er nooit op dat hij alles uit zijn schaaltje opeet, maar laat hem op zijn eigen honger- en verzadigingssignalen vertrouwen.
• Hij kan het kauwen overdrijven en zijn mond verder openen dan nodig is, waardoor er wat eten en speeksel uit zijn mond kan lopen. Maar dat is te verwachten en maakt ook helemaal niet uit.
• Je peuter houdt van vaste, bekende rituelen bij de maaltijd – als hij hetzelfde slabbetje, schaaltje en bestek ziet, stelt hem dat gerust.
• Hij wordt groter en zwaarder en hoeft niet langer in een kinderstoel te zitten. Hij krijgt zijn eigen stoel (of stoelverhoger) aan tafel.

Je peuter, de zelfstandige eter

Je kindje leert steeds beter zelf te eten. En jij bent inmiddels waarschijnlijk wel gewend aan de smeerboel die hij hierbij maakt! 

Een aantal dingen die je kunt verwachten: Nu zijn hand- en vingervaardigheden meer ontwikkeld zijn, kan je peuter erop staan om zelf met zijn handjes te eten in plaats van dat jij hem helpt. Laat hem zijn gang gaan. Zo leert hij goed om zelf te eten.

Je kleintje is misschien ook al toe aan meer bestek bij het eten. Hij leert steeds beter uit een beker te drinken, en ook al heeft hij nog moeite met een lepel, hij zal het waarschijnlijk wel erg leuk vinden om het te proberen. Als dat zo is, moet je hem waarschijnlijk wel helpen met opscheppen en de lepel naar zijn mond brengen. Moedig hem aan en laat hem weten als hij het goed doet.

Wat je kunt doen om te helpen

Niet alle kinderen zijn hetzelfde, dus maak je geen zorgen als hij al deze vaardigheden nog niet onder de knie heeft. Je kunt nog steeds dingen doen om je groeiende peuter te helpen:

• Gebruik twee lepels. Jij houdt de ene vast en hij de andere. Laat hem zien hoe je de lepel gebruikt en kijk dan hoe hij jou nadoet. Of als hij probeert om jouw lepel te pakken, ruil dan met die van hem en laat het hem met jouw lepel proberen.
• Geef hem makkelijk hanteerbaar voedsel te eten. Geef je peuter iets te eten dat qua formaat en textuur makkelijk aan een lepel blijft kleven. Om het leerproces voor je kindje te vergemakkelijken, kun je het beste producten kiezen die speciaal zijn gemaakt om peuters zelf te leren eten zoals baby- en peutertoetjes of tussendoortjes.
• Zorg dat je het juiste bestek hebt. Geef je peuter bestek met grote, zachte handvaten die makkelijk vast te houden zijn. Zorg er ook voor dat zijn vork stompe punten heeft. Gebruik een bord met opstaande rand, zodat hij zijn eten makkelijker kan opscheppen. Een bord met zuignappen aan de onderkant houdt het bord op zijn plaats.
• Probeer geen plastic wegwerplepels of -vorken te gebruiken, die breken snel en kunnen verstikkingsgevaar opleveren. Ze kunnen ook scherpe randjes hebben waaraan je peuter zich kan openhalen.

Oefening baart kunst
Heb geduld als je peuter eet. Laat hem zijn eetvaardigheden ontwikkelen en sta niet gelijk klaar om hem te helpen. Moedig hem aan en laat hem weten als hij het goed heeft gedaan.

Goed voorbeeld doet volgen
Je kindje wil net als jij zijn – hij kijkt altijd hoe jij iets doet. Geeft met deze tips het goede voorbeeld aan tafel:

• Betrek hem bij de gesprekken aan tafel.
• Laat je kind zien dat je allerlei gezonde dingen eet.
• Breng hem tafelmanieren bij door “alsjeblieft” en “dankjewel” te zeggen. Je peuter zal ze snel overnemen.

Het is bewezen: als je zelf gezond eet, zal je baby veel sneller dezelfde goede eetgewoontes overnemen die je hem aan wilt leren. Laat je kindje meehelpen in de keuken als dat mogelijk is. Zo maak je koken en eten gezellig en leuk. Probeer zo veel mogelijk met het hele gezin aan tafel te eten.